Mehmet Uzun

Konu: Mehmet Uzun Cuma Mayıs 22, 2009 11:59 am

Bir ömre birkaç asır sığdıran insanlar vardır...

Önemli olan yaşanılmış olan sürenin uzunluğu değil, yaşanmış olana fazla anlamlı şeyin yüklenilmesidir. Bu kişilerden biri de Mehmed Uzun'dur. O kısa ömrüne çok şey sığdırdı...

Mehmed Uzun, hep sözlü kültürle anılmış Kürt kültürünün aslında pek bilinmeyen yazılı damarını belirginleştiren, Kürt edebiyatında son yıllarda görülen canlılığın öncüsü bir yazardı.

Asimilasyon ve yasaklarla boğuşan bir dile romanlarıyla hayat vermeye çalıştı. Bunu yaparken, bize ait olanı genel insanlık ailesine ait olanla bütünleştirmeyi göz ardı etmedi. Bu anlamıyla ifade edersek, Mehmed Uzun'un en belirgin özelliği, edebiyatta bakir kalmış bir dili yazdıklarıyla evrensele taşıyabilmek olmuştur. Yazı hayatında gösterdiği istikrarı göz ardı etmemek gerek. Mehmed Uzun çalışkan ve üretken bir yazar profili çizdi hep.

Kendi sözleriyle ...

'İsmim Mehmed. Soyadım Uzun. Doğum tarihim 01.01.1953. Herkes beni böyle biliyor... Ama bunların hiçbiri gerçek değil; İsmim, Mehmed değil, soyadım, Uzun değil, doğum tarihim bu rakamlar değil. Mehmed Uzun ne yazık ki, dünya edebiyatında sıkça görülen, özellikle totaliter rejimlerin baskı, yasak ve sansürlerinden kendilerini korumak için yazar ve aydınların ister istemez başvurdukları türden bir müstear isim de değil...

Bu tür müstear isimlere öteden beri alışkınım, Doğduğum ve büyüdüğüm yörelerde herkesin birden fazla hayatı vardı ve bu hayatların birçoğu gizliydi. Gizli hayatların da kendine özgü kodları, isimleri vardı; neredeyse tüm Kürt yazarların ismi takmaydı... Ama Mehmed Uzun, böyle bir isim değil. Mehmed Uzun, aynı zamanda benim de, ancak ben'i esir almış bir ben.

Esas ismim yasak olduğu için Mehmed oldum. Esas soyadım yasak olduğu için Uzun oldum. Bir insan olarak hiçbir değerim olmadığı, sadece ehlileştirilmesi gereken bir sürünün mensubu olarak görüldüğüm için de, en rahat şekliyle, künyeme 1.1.1953 yazıldı... Önadım Mehmed, dedemin ismi Heme'den geliyor... Heme, meme, doğduğum yörelerde gündelik yaşamda en çok kullanılan isimlerden. Ama bu isim resmi hayatta yasak; bu ismi alamazsınız, bu isimle nüfus kaydı yaptıramazsınız, bu isimle hiçbir resmi kuruma başvuramazsınız... Soyadım Uzun'a gelince, Bu da yine dedemden geliyor... Bıro dedemin dedesinin ismi. Direj de onun lakabı, yani uzun. Bıroye direj, yani uzun Biro. Ama yine isimlere ilişkin yasalara göre hem Biro 'Türk örf ve adetlerine' uygun değil hem de direj Kürtçe olduğu için yasak. Bu nedenle resmi kurumlar tarafından Bıro tamamıyla atılıyor, Direj de Türkçesiyle uzun haline getiriliyor. Bir hafızanın yok oluşu çoğu zaman böylesine dikkat çekmeyen küçük değişikliklerle gerçekleşiyor işte.'

Bu sözler bir kültürün, kimliğin trajedisini de barındırıyor içinde...

Eserleri;

TU (Sen), Roman, 1985; Mirina Kalekî Rind (Yaşlı Bir Rind'in Ölümü), Roman, 1987; Siya Evînê (Yitik Bir Aşkın Gölgesinde), Roman, 1989; Rojek ji Rojên Evdalê Zeynikê (Evdalê Zeynikê'nin Günlerinden Bir Gün), Roman, 1991; Destpêka Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyatına Giriş), İnceleme, 1992; Hêz û Bedewiya Pênûsê (Kalemin Gücü ve Görkemi), Denemeler, 1993; Mirina Egîdekî (Bir Yiğidin Destanı), Destan-Ağıt, 1993; Världen i Sverige (Tüm Dünya İsveç'te), Edebiyat Antolojisi, M. Grive ile Birlikte, 1995; Antolojiya Edebiyata Kurdî (Kürt Edebiyat Antolojisi), Antoloji, iki cilt, 1995; Bîra Qederê (Kader Kuyusu), Roman, 1995; Nar Çiçekleri, Deneme, 1996; Ziman û Roman (Dil ve Roman), Söyleşiler, 1997; Bir Dil Yaratmak, Söyleşiler, 1997; Dengbêjlerim, Deneme, 1998; Ronî Mîna Evînê - Tarî Mîna Mirinê (Aşk Gibi Aydınlık Ölüm Gibi Karanlık), Roman, 1998; Zincirlenmiş Zamanlar Zincirlenmiş Sözcükler, Deneme, 2002; Dicle'nin Sesi I - Hawara Dîcleyê (Dicle'nin Yakarışı), Roman, 2002; Diclenin Sesi II - Dicle'nin Sürgünleri, Roman, 2003.

Konu: Geri: Mehmet Uzun C.tesi Mayıs 23, 2009 2:31 pm

yitik bir edebiyatın gün ışığıyla kucaklaşmasını, edebiyat tarlasına kürt kültür ve kimliğinin tohumunu serpiştirmeyi başaran bir yazarı bu siteye de taşıyan sevgili ablamın ruh güzelliğini görmeme gafletinde olmadığımı beyan etmek için yazdım...

Konu: Geri: Mehmet Uzun C.tesi Mayıs 23, 2009 3:21 pm

teşekkür ederim alicee..seni burda görmek güzel..bir edebiyatcı olarak paylaşımlarını bekliyorum Smile

» Mehmet Eroğlu